1900'ler: 1900lerin başında kadınların kıyafetleri katman katmandı. Ä°ç etekler, kuyruklar vs. SaÄŸlığa zararlı olduÄŸu bilinmesine raÄŸmen kadınların çoÄŸu bel inceliÄŸini ön plana çıkarmak ve kum saati görünümüne kavuÅŸmak için korse giyiyordu. Bu korseler kadınların nefes almasını zorlaÅŸtıracak kadar sıkı bir ÅŸekilde baÄŸlanıyordu. Oldukça büyük tüylü ÅŸapkalar 1900lerin başında zirve yaptı. Hatta bu akımın yaygınlaÅŸması bazı kuÅŸ türlerinde ciddi azalmaya neden oldu.
1920'ler: 1920lere damgasını vuran "flapper" (sineklik) dönemi kadınlar için hem moda hem yaÅŸam tarzı açısından büyük bir baÅŸkaldırıydı. Ä°ngiltere de ortaya çıkan flapper kelimesi "aykırı davranışlarda bulunan kadın" anlamına gelmekteydi. Bu tarihten önce kadınların sosyal yaÅŸamda yeri oldukça azdı. ÇoÄŸunun ev kadını olmak dışında baÅŸka bir faaliyeti yoktu. 1.Dünya savaşının baÅŸlamasıyla beraber, erkeklerin çoÄŸunun savaÅŸa gitmesi, kadınların sorumluluklarını deÄŸiÅŸtirdi. Flapper dönemi kadınları modayı büyük ölçüde deÄŸiÅŸtirdi. Ä°lk olarak korseler terk edildi. Kadınlar daha düz formlu elbiseler tercih etmeye baÅŸladı. Etek boyları diz üstüne çıkmaya baÅŸladı. 1920lerin modasını ışıltı ve parlaklık olmadan düÅŸünmek de neredeyse imkânsız hale geldi. Kol ve eteklere eklenen püsküller 1920 modasının büyük bir kısmında yer aldı. Aksesuar olarak uzun inci kolyeler, çeÅŸit çeÅŸit pırlantalar yaygınlaÅŸtı. Kıyafetlerin üzerinde de geometrik desenler ortaya çıkmaya baÅŸladı. Sigara içmek de bir güç ve moda simgesi haline geldi.
1930'lar: 1929 ekonomik krizinde yaÅŸanan sıkıntılar modayı da deÄŸiÅŸtirdi. 1920lerin pilileri, kürkleri ve parlak stillerinin yerini daha abartısız ve sade bir stil aldı. Modada yaratıcılık yerini mükemmellikle deÄŸiÅŸtirdi. Bu deÄŸiÅŸim kadınların daha atletik ve feminen görünmesini saÄŸladı. 1930’lar da uzun boylu görünmek için terzilik hileleri baÅŸladı. 1960lara kadar etek boylarındaki kısalık terk edildi. Sırt dekoltesi yaygınlaÅŸtı. Vücut hatlarını ön plana çıkarmak için puf kollar yaygınlaÅŸtı. Puf kollar üst tarafı geniÅŸlettiÄŸi için belin daha ince görünmesini saÄŸlıyordu.
1940'lar: 1940larda 2.Dünya Savaşı’nın baÅŸlamasıyla kumaÅŸ az bulunan bir ürün haline geldi. Kiüotlu çoraplar çoÄŸu kadın için bir lüks haline geldi. Bu durumla baÅŸa çıkmak için kadınlar bacaklarının arkasına kalem ile çizgi çekerek külotlu çorap görünümü yarattılar. Ä°kinci dünya savaşının olumsuz etkilerine raÄŸmen kadınlar şıklıklarından ödün vermemeye özen gösterdiler. Dior'un ince belli Kabarık etekleri, vatkalar, bol paça kumaÅŸ pantolonlar, çizgili bluzlar yaygınlaÅŸtı. Kadınlar biraz daha maskülen bir tarzda ön plana çıkmaya baÅŸladılar. Sade ve tek renk elbiseler ön plana çıktı.
1950'ler: 1950'ler modanın ciddi anlamda evrim geçirdiÄŸi yıllardır. Bu evrimin nedenini anlamak için o dönemin tarihine bakmamız gerekmektedir. Tüm dünyayı etkisi altına alan 2. Dünya savaşı insanların çok kısıtlı ÅŸartlarda yaÅŸadığı bir dönemdi. Bu dönemin bitmesinin ardından 1940'ların maskülen tarzı biraz daha yumuÅŸatılmaya çalışıldı. Bunun en önemli örneÄŸi olarak "peplum" adı verilen bel fırfırları kullanılmaya baÅŸlandı. Peplum daha önceden sadece erkek ve kadın ceketlerinin ayrımını göstermekte kullanılıyordu. Bu sefer Dior, peplumu daha farklı bir ÅŸekle büründürdü. Peplum’un yeni kullanımı etek üzerine ikinci bir mini etek görüntüsünü ortaya çıkardı. Yarım topuk stilettolar bu kombinin altında kullanılmaya baÅŸladı. Dior'un aksine Chanel, 50lerin maskülenliÄŸini sürdürmeye devam etti. Peplumu olmayan düz yakasız ceketleri piyasaya sürdü. Bu davranışının altında savaÅŸ döneminin güçlü, öz güvenli, eÄŸitimli kadınlarının maskülen tarzını devam ettirmesi yatıyordu. BU dönem adeta iki moda öncüsünün birbiri ile yarıştığı bir dönem haline geldi. 1950'li yıllarda elbiseler kadınların en çok tercih ettiÄŸi kıyafetlerden biriydi. BU elbiseler kadının güzelliÄŸini, inceliÄŸini ve zarifliÄŸini ön plana çıkaracak ÅŸekilde dikildi. Aksesuarlar daha büyük boyutlara ulaÅŸtı. SavaÅŸ yıllarında yasın bir simgesi olan siyah kıyafetler modayı da etkisi altına aldı. Siyah, sade yas elbiseleri bir zarafet simgesi haline geldi. 1950lerin ortasına doÄŸru henüz korseler bile tam olarak bir kenara atılmamışken “sigaret pantolonlar” ortaya çıktı. Fakat kısa bir süre içinde kalem eteklerinde yaygınlaÅŸması ile korse kullanımı bırakıldı. 50'li yıllar kadınların zarif ve ölçülü bir tarza büründükleri bir dönem olarak adlandırılabilir.
1960'lar: 60ların modasını anlatmak için ilk önce o dönemin kültürünü, toplumunun deÄŸiÅŸimini ve gençliÄŸi ele almalıyız. Marilyn Monroe’nun ölümü ile 50li yıllar son buldu ve 60lı yıllara geçildi. Vietnam savaşı, siyahilerin hak talepleri, soÄŸuk savaÅŸ ve Küba Devrimi ile beraber barış ve özgürlük için birleÅŸen bir gençliÄŸin ortaya çıkmasını saÄŸladı. Bu gençlik ile beraber moda dünyası da deÄŸiÅŸti. 60lı yıllardan önce modayı moda devleri yönetirken artık gençlik modaya yön vermeye baÅŸladı. Hazır giyim sektörü geliÅŸmeye baÅŸladı. Moda her insanın kolayca eriÅŸebileceÄŸi bir konuma geldi. Kot pantolonlar (bluejean), parkalar, hazır gömlek, elbiseler yaygınlaÅŸtı.
60lı yıllarda çeÅŸitli kültürler ortaya çıkmaya baÅŸladı;
Mod Modası: 60lı yıllarda Ä°ngiltere’de yükselen içi sınıfının ekonomik refah seviyesini artması ile beraber bu iÅŸçi sınıfının çocukları "iyi giyinmek, iyi müzik dinlemek ve iyi yaÅŸamak" (http://stilika.com/60larin-modasi-60li-yillarin-stili-tarzi-hippi-mod-beat-twiggy/) üzerine bir felsefe çizdiler. Üst sınıf olmasalar da onlar gibi görünmek istediler Mod modern kullanımda minimalist anlamına gelen modern moddan türemiÅŸtir. Mod modası çoÄŸunlukla siyah beyaz çizgilerin yaygınlaÅŸmasını saÄŸladı. Elbiselerde etek boyları 60lı yıllarda kısaldı. Düz inen elbiseler ön plana çıktı.
Beat KuÅŸağı ve Modası: Beat kuÅŸağının isim babası olan Jack Kerouack, Beat kuÅŸağını popüler kültürden uzak, konformizm karşıtı gençlik olarak nitelendirmiÅŸtir. Beat modası mütevazi bir tarz benimsemiÅŸtir. Enine çizgili dar t-shirtler, dar pantolonlar, gömlekler bu kuÅŸak içerisinde yaygınlaÅŸmıştır. Bob Dylan, The Doors, Pink Floyd, The Rolling Stones gibi gruplarda can bulan bir giyim ÅŸekli ortaya çıkmıştır. Deri ceketler, sigaralar ile gezen gençlik kimilerine göre yollarını kaybetmiÅŸ bir gençlikten ibarettir. Rock modasının da Beat kuÅŸağından etkilendiÄŸi bilinmektedir.
Hippi Modası: Hippi akımı özgürlükçü ve savaÅŸ karşıtı bir akım olarak ortaya çıkmıştır. Düzenin bir parçası olmayı, sıradan bir hayat sürmeyi, kapitalizmin yarattığı tüketim toplumunu reddederler. Dünyayı insanlar kadar bitkiler ve hayvanlarında eÅŸit olarak kullandığı ortak bir alan olarak görürler. DoÄŸallık ve özgür bir yaÅŸam hippilerin ilkeleridir. Hazır giyime karşı çıkarlar. Hippi modasına baktığımızda oldukça rahat, salaÅŸ ve moda akımına uymayan kıyafetler giydiklerini görürüz. Nasıl göründüklerine dair kaygılar taşımazlar. Giysileri canlı renklerden oluÅŸur. DoÄŸanın her rengini üzerilerinde taşımalarından dolayı "çiçek çocuklar" diye anılmışlardır. Çiçek desenleri, nakışlar ve kurdeleler, etnik takılar, tüylü, püsküllü, örgü desenli bol kıyafetler, bohem kemerler ve yuvarlak gözlükler hippilerin vazgeçilmez parçalarıdır. Beslenme tarzı olarak vejeteryanlığı tercih etmiÅŸlerdir.
1970'ler: 70ler tam olarak nasıl bir tarz oluÅŸturacağını bilemeyerek baÅŸladı. Modlar, 20'li flapper görünümünü “cloche” ÅŸapkaları* (Çan biçiminde, keçeyle yapılan ÅŸapka türü) ve “vardiya” elbiseleriyle* canlandırıyordu. Hippiler, canlı salaÅŸ ve sade kıyafetlerine (kır elbiseleri) geri döndüler. Olgun kadınlar 40'lı ve 50'li klasikleri tercih etti. YetmiÅŸler karmakarışık bir modaya sahipti, moda hakkında fikir sahibi olan herkes için her tarzdan bir ÅŸeyler taşıyordu. Sonunda rahatlık ve konfor 70ler modasının konseptini oluÅŸturdu. Modlar parlak tonları tercih ederken; hippiler toprak tonlarını tercih etmeye baÅŸladı. Modlar ve hippiler özellikle ÅŸal desenlerini (paisley)* tercih etmeye baÅŸladı. Moda dünyasının artık belirli kuralları yoktu. Ne giyeceÄŸini, nasıl giyeceÄŸini çoÄŸunlukla insanlar kendileri seçiyordu. Mini elbiseler, drop waist elbiseler*, tunic elbiseler, kolsuz jumper elbiseler* 70lerin trend elbise modelleri arasında sayıldı. Elbiseler sert kumaÅŸlardan yapıldığı için kırışıklık ve lekelere dayanıklıydı. Birçok elbisenin yakaları vardı. Birçok kış elbisesi uzun piskopos kollu ve bel kemerli, düÄŸmeli gömlek ÅŸeklinde geldi. Büyükanne, Kır veya köylü elbiseleri moda oldu. Bu elbiseler ayak bileÄŸi uzunluÄŸunda dantelli ve nakışlı elbiselerdi.
Ayrıca maxi boy ÅŸal elbiseler, puantiyeli elbiseler ve fırfırlı elbiseler moda oldu. Pantolonlar yüksek bel ve geniÅŸ bacaklıydı. Bazıları üst bacaÄŸa oturan fakat aÅŸağı doÄŸru bollaÅŸan ÅŸekildeydi. ÇoÄŸu kadın için düÄŸmeli bluz veya triko ile bu tarz pantolonları giymek modaydı. Renkler pastel tonlarıydı. Ayrıca mavi jeansler çok moda oldu. Ä°lk baÅŸta tasarımcılar bunu reddetse de bu tarz kadınlar arasında hızla yayıldı. 70'lerin başında, kullanılmış veya önceden aÄŸartılmış mavi kot pantolonlar yeni her ÅŸeye tercih edildi. Denim'e kontrast dikiÅŸ ve yamalar eklemek onları benzersiz kılmak için yaratıcı bir yoldu. Ne kadar çok giyilmiÅŸse, o kadar iyi sayılıyordu. Marka isimleri Calvin Klein, Pierre Cardin, Jordache ve Gloria Vanderbilt özellikle ödüllendirildi. Arka cebinde logo olan jean giyen kadın tarz sahibi sayıldı. Bu yüksek fiyat etiketlerinin baÅŸlangıcı oldu.Belden kemerli ya da ipli tulumlar da 70'lerde oldukça moda oldu. Rekor sayıda kadın, ağırlıklı olarak erkekler tarafından tutulan profesyonel çalışma alanına girdiÄŸinden, kadınlar erkek giyiminden esinlenen pantolon, gömlek ve ceketlerde baÅŸarı için giyinme ihtiyacı hissettiler.
Erkeklere özel blazerler geniÅŸ pantolon ve sivri burun botları ile yelek ve kedi papyon bluz üzerine giyildi. Bu görünüm her yerde akıllı ama şık kadınlar için yeni bir stil haline geldi. TiÅŸörtler dar ve kısaydı. BirçoÄŸunun boyun ve kolunda kontrast bantlar vardı. GökkuÅŸağı ÅŸeritleri popülerdi. Pamuklu kolsuz bluz ve balıkçı yaka kolsuz bluzlar modaydı. Müzik gruplarının logoları bu tiÅŸörtlerin üzerinde kullanıldı.
.jpg)
Punk: II. Dünya Savaşından sonra ortaya çıkan toplumsal ve ekonomik çöküÅŸ, iÅŸsizliÄŸin artması, hayatın pahalılaÅŸması, insanların fakirleÅŸmesi ve muhafazakar politikalar 1970’li yılların başında Punk akımının ortaya çıkmasının nedenlerinden biridir. Özellikle iÅŸsiz ya da iÅŸçi sınıfından bu duruma isyan eden 20–30 yaÅŸ aralığındaki gençler, punk akımının öncülerini oluÅŸturdular. Bu gençler otorite karşıtı ve hiçbir ÅŸekilde uysal olmayan punk tarzını hayatlarının her alanına geçirmiÅŸlerdir. Punk kısa sürede orta sınıfa da yayılmıştır. Punk akımının nerede ortaya çıktığına dair iki görüÅŸ vardır. Bir kesim New YOrk'ta ortaya çıktığını savunurken diÄŸer kesim Londra'da ortaya çıktığını savunur. Ancak Londra'da Punk daha geniÅŸ bir kitle tarafından benimsendiÄŸi için Punk'In merkezi çoÄŸunluk tarafından Londra olarak görülmektedir. Ä°lerleyen süreçlerde Punk, yalnızca felsefi bir tutum olmaktan çıkmış ve yaÅŸam tarzına dönüÅŸmüÅŸtür. Punk akımı toplum tarafından kabul gören normlara karşı çıkmıştır.
Punk, müzik, moda ve grafik tasarım üzerinde çok büyük bir etkiler yaratsa da Punk yalnızca; bir moda, giyim tarzı, asi olma çabası ya da müzik türü deÄŸildir. Çok daha genel anlamda, hayata yol veren bir fikirdir. Yani bir yaÅŸam ÅŸeklidir. Bu yaÅŸam ÅŸeklini benimseyen insanlar; politika, ülke yönetimi, cinsiyet ayrımı, kültür gibi geleneksel ve kalıplaÅŸmış her ÅŸeye direnirler. Ä°çinde bulundukları durumu protesto etmek için, kendi bedenleri dahil sahip oldukları her ÅŸeyle kendilerini ifade etmiÅŸlerdir. Punk'ların düÅŸüncelerini paylaÅŸmak için kullandığı en etkili araçlardan biri ise fanzinlerdir. Fanzinler, fotokopi makinelerinde siyah-beyaz olarak çoÄŸaltılıp, posta yoluyla okuyucuya ulaÅŸtırılmaktaydı. Paralı köleliÄŸe karşı çıkan ve anti-kapitalist bir kültür olarak ortaya çıkan Punk, tüketim kültürünü reddeder. Punk’lar devletin ve topluma uyanların karşısında olmuÅŸlar. Punklar, kendin yap ideolojisini savunurlar. Bu ideoloji bir sorun varsa, kendin çöz, baÅŸkasından bekleme anlamına gelmektedir. Punk yalnızca devlet otoritesine deÄŸil, dini otoritelere de karşıydılar. Otoritenin insanları sömürdüÄŸünü ve yozlaÅŸmaya sebep olduÄŸunu savundular. Punk, ırkçılığa, savaÅŸa ve hiyerarÅŸiye karşı durmuÅŸ; bireyci ve özgürlükçü felsefeleri benimsemiÅŸtir. Punklar, belirli açılardan anarÅŸizmle çeliÅŸse de bazı açılardan nihilizme yakın bir duruÅŸ sergilediler. Nefret ve öfke dolu tavır sergilediler. Ana mesajları ‘Gelecek Yok!’tur.
​
​
Moda dünyasında punk'ın da öncüsü olarak kabul edilen kiÅŸi özgür ruhlu moda tasarımcısı Vivienne Westvvood'dur. Moda dünyasının en çılgın karakterlerinden biridir. Westvood, Sex Pistols topluluÄŸunun kurucusu Malcolm McLaren’la tanıştıktan sonra McLaren ile beraber King’s Road’da giyim ve müziÄŸin bir arada olduÄŸu bir butik kurdular. Devrimci nitelikte tasarımlar ile ortaya çıkan ve Let It Rock adını taşıyan bu butik, müÅŸterileri tarafından Sex Pistols’tan ilhamla “Sex” olarak anıldı. Westwood 1984’te uluslararası V&A Westwood markasını kurdu. Wetvood Punk stilini sisteme bir karşı çıkış yolu olarak gördüÄŸünü belirtti. 17'nci ve 18’inci yüzyılların tasarımlarından parçalar kullandı. zincirler, kelepçeler, çengelli iÄŸneler, jiletler gibi aksesuarlar kullandı. Saçlar karmaşık bir görünümle sergilendi. Moda ile uÄŸraÅŸmanın haricinde yıllarca siyasetle meÅŸgul oldu, insan hakları ve çevre konularında çalışmalar yaptı. Yaratıcılığının özgürlüÄŸünden kaynaklandığına inanan Westwood, " DüÅŸünmek sorgulamaktır, aksi takdirde herkesin yaptığını yapmak zorunda kalırsınız ki bu da yaratıcılık deÄŸildir. Ben baÅŸkalarının düÅŸünemediklerini düÅŸünmeye çalışıyorum" demiÅŸtir.
Punk modasını takip eden kitle; rengarenk, çılgın ve aykırı saç stilleri, çeÅŸitli metal süslemeli kıyafetleri, deri ceketleri, piercingler, dövmeler, çantalara ve kıyafetlere iliÅŸtirilmiÅŸ çengelli iÄŸneler ve abartılı makyajlarıyla halk içinde oldukça dikkat çekmiÅŸlerdir. Punk giyim tarzı bir bakıma anti-modadır, protestodur.
1980 - 2020:
1980 sonrasında özgürlüÄŸe dönük moda anlayışı ön plana çıkmıştır. Bu yıllarda artık belirli bir moda çizgisi yoktur, tüketim her an her ÅŸeyi deÄŸiÅŸtirebilmektedir. Özgürlük ve refahın getirdiÄŸi rahat giyim, pratik kıyafetler ağırlıkta olmaktadır. 1980’den itibaren moda tamamen ucuzlamıştır. Büyük bir eÅŸitlenme yaÅŸanmış, herkesin her ÅŸeyi giyebildiÄŸi, yaÅŸ meselesinin ortadan kalktığı bir sürece girilmiÅŸtir. Bir bakıma 1980 den günümüze hiçbir ÅŸeyin deÄŸiÅŸmediÄŸini söyleyebiliriz. 1980 den günümüze kadar olan dönemi her ÅŸeyin geçerli olduÄŸu dönem olarak adlandırabiliriz.
​
​
1980'li yıllar renkli, abartılı ve gösteriÅŸli yıllardır. 1980'ler strech jeanler, taytlar, saç bantları, spor ayakkabılar ve eÅŸofmanların hayatın içine girdiÄŸi dönemlerdir.
1990’lı yıllarda ise, 70'li yılların avangart sanat terimi olan minimalizm, seksenli dönemlerin abartılı ve gösteriÅŸli giysi formuna karşılık, modaya gerçek bir sadelik getirmiÅŸtir. 90’lı yıllar çevreye duyarlılığın ciddi çalışmalarla desteklendiÄŸi bir dönemdir. Hayvan hakları dernekleri yaptıkları çalışmalarla insanları bilinçlendirmeye çalışmıştır. Moda sektöründe çoÄŸu modacı yapay kürk ve deri kullanmaya yöneltilmiÅŸtir. Aynı zamanda 1990'lar vücuda yapışmış triko takımlar, bodyler veya diz boyu kalem etekler giyilmeye baÅŸlanmıştır.
2000lere gelindiÄŸinde şık, seksi bir görünümü yansıtan koleksiyonlar ve kumaÅŸlar almıştır. Ä°nsanlar bu yıllarda, şıklığı, rahatlığı, giyilebilir ve kullanılabilirliÄŸi estetikle yorumlayan moda anlayışına ve moda akımlarına ilgi göstermiÅŸlerdir. 2000'lerde düÅŸük bel pantolon ve etekler,yüksek topuklu veya babet ayakkabılar,parmak arası terlikler,mini etekler revaçtadır. Kapri pantolonlar, yeni bir trende dönüÅŸmüÅŸtür
2001'de kısa üstler, bol kesim pantolonlar, tuhaf yıkanmış ve taÅŸlanmış pantolonlar oldukça popülerdir.
​
​
2002'lerde oryantal akımın ve Hint esintili kıyafetlerin yükseldiÄŸi görülmektedir.
2003'lerde kolsuz, boyundan iple baÄŸlamalı, beyzbol ve halter modeli, baskılı, taÅŸlı, yazılı tiÅŸörtler popüler olmaya baÅŸlamıştır. Ä°ki tiÅŸörtü üst üste giyimesi de çok yaygındır.
2004'ler, ekoseli eteklerin, boÄŸazlı kazakların ve metal tokalı kumaÅŸ kemerlerin revaçta olduÄŸu bir dönemdir.
​
​
​
2005'ler rahatlığın ön plana çıktığı bir yıldır. Süslü kadife eÅŸofmanlar bu yılın olmazsa olmazlarındandır.
2006'lar da minik yelekler ve sweatshirtler, dizüstü yazlık elbiseler bu yıla damgasını vurmuÅŸtur.
2007'lerde uzun eteklere ve büzgü kıyafetlere geri dönülmüÅŸtür.
​
2008'lerde renkli ve opak külotlu çoraplar, gömlekler ve spor ceketlere oldukça rastlanmaktadır.
2009'larda kalın kemerli elbiseler, trençkotlar, gösteriÅŸli ceketler, leopar ve parlak renklerin geri döndüÄŸü yıldır.
​
.jpg)
2010'ların en büyük yeniliÄŸi yüksek belin geri dönüÅŸüdür.
​
​
​
​
​
2010 dan 2015 e kadar olan 5 yıllık bir süreçte zaman zaman neon renkler zaman zaman pastel renkler popülerler olmuÅŸtur. Bol kazaklar ve gömlekler, büyük kolyeler yüksek bel pantolon ve eteklerle beraber kullanılmıştır.
2015 den sonra hala çok popüler olan yüksek bellin en büyük tamamlayıcısı kısa üstlerdir. Bluzler oldukça kısalmış ve bele gömlek baÄŸlamak yaygınlaÅŸmıştır. Ä°lerleyen yıllarda dev tiÅŸört, mont ve kazaklar yaygınlaÅŸmıştır. Oversize ÅŸiÅŸme montlar bugün hala çok popülerdir. Fakat kuÅŸkusuz 2020 de en çok popüler olan iki parça özellikle genç kesim de mom jeans, kısa üstler ve spor giyimdir.
